Turystyka i rozrywka

Ratusz Miejski.

Budynek Ratusza wzniesiono w drugiej połowie XIV wieku, a przebudowano w XV stuleciu. Po serii pożarów został odbudowywany kolejno w latach 1627, 1666 i 1770. W wyniku działań wojennych zimą 1945 roku, ratusz uległ niemal całkowitemu zniszczeniu, a jego wyposażenie zostało rozszabrowane. Rekonstrukcję budynku rozpoczęto w latach 80. W 1997 roku zamontowano na nim wieżyczkę, a w jej kopule złożono dokumenty historyczne, zdjęcia radnych i notatki z odbudowy Ratusza.

Zamek Kapituły Warmińskiej.

Pierwotnie była to budowla drewniana, bez wieży, otoczona obwarowaniami palisadowo-wałowymi. W XIV wieku zbudowano go na nowo, jako siedzibę Kapituły Warmińskiej, a w następnym stuleciu rozbudowano i odnowiono. Miał wówczas cztery skrzydła i prostokątny dziedziniec. Stał się rezydencją administratora komornictwa pieniężeńskiego. Największe i kluczowe skrzydło zachodnie mieściło komnaty kanoników i sale reprezentacyjne, w skrzydle północnym znajdowało się mieszkanie administratora – burgrabiego, w południowym – stajnie i pomieszczenia dla służby, we wschodnim zaś istniało przejście na dziedziniec. Wokół zamku znajdowały się sady i ogrody. Na przełomie XVII i XVIII wieku, po serii zniszczeń wojennych i pożarów zamek popadł w ruinę. Pod zaborem pruskim przywrócono mu częściowo dawną świetność oraz zaadaptowano na szkołę i siedzibę władz miejskich. Do dziś zachowały się dwa skrzydła.

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła.

Powstał jeszcze przed nadaniem miastu praw miejskich, jako konstrukcja drewniana, na początku XIV wieku zaś postawiono budowlę murowaną. Był to kościół halowy, z wieżą od południowo-zachodniej strony. W 1667 roku dobudowano do niego kaplicę różańcową. W roku 1895 kościół został częściowo rozebrany i odbudowany w stylu neogotyckim. Postawiono wówczas kwadratową wieżę o wysokości 60 m. Nowy kościół miał konstrukcję halową, pięcionawową, z ośmiokątnymi filarami oddzielającymi poszczególne nawy. Główne wejście usytuowane jest w portalu wieży. Kościół, oprócz kaplicy różańcowej posiada również baptysterium i prezbiterium. Wnętrze wieńczy sklepienie gwieździste. Najważniejszymi zabytkami są tu figury św. Piotra i Pawła z 1688 roku, złocona monstrancja z 1643 roku, srebrny krzyż ołtarzowy z przełomu XVI i XVII wieku, a także barokowe naczynia, lichtarze i lampę.

Cerkiew Greckokatolicka św. Michała Archanioła.

Dawna kaplica szpitalna Bractwa św. Jakuba, pełniącą pieczę nad ubogimi żebrakami i pielgrzymami. Otaczał ją cmentarz. Kościół na jej miejscu wybudowano w latach 1620-22, a kilkadziesiąt lat później dobudowano wieżę. Jego patronem uczyniono św. Jakuba Starszego i św. Rocha. W 1723 roku dodana został elewacja i skarpy. Kościół posiadał liczne przybudówki, okna w kształcie ostrołuku. Jego wieżyczka posiada sygnaturkę nakryta stożkowym dachem i herb miasta na szczycie. Ołtarz główny, przedstawiający św. Wojciecha i Matkę Boską ukazującą się św. Jakubowi pochodzi z 1610 roku, a dwa pozostałe ołtarze w stylu barokowym – św. Antoniego i św. Rocha oraz św. Rozalii datowane są na ok. 1700 rok. Od 1959 roku kościół należy do wiernych wyznania greckokatolickiego, a w latach 90 został rozbudowany o prezbiterium, zakrystię i salki katechetyczne.

Wieża po kościele ewangelickim.

Neogotycka wieża jest pozostałością po kościele ewangelickim z 1851 roku. Obok niej widoczne są fundamenty nawy. Dawniej znajdowały się w niej dwa dzwony, z których jeden oddano na cele wojenne, a drugi przekazano parafii św. Piotra i Pawła.

Most nad Wałszą.

Najwyższy most kolejowy w Polsce. Jego konstrukcja wsparta jest na dwóch 28-metrowych filarach i dwóch dźwigniach podtrzymujących trzy zwisające łuki. Długość mostu to 157 m. Wybudowany został w 1884 roku wraz z koleją łączącą Pieniężno i Braniewo. Rok później uruchomiono również połączenie z Olsztynem i Królewcem. W 1945 został wysadzony przez wojska radzieckie.

Wieża ciśnień z 1905 roku.

Kapliczka w rezerwacie „Dolina Rzeki Wałszy”.

„Kapliczka przy cudownym źródle” ufundowana została w 1826 roku przez rodzinę Gehrmanów. Leży na terenie rezerwatu, na lewym brzegu rzeki. W jej pobliżu znajduje się źródło, którego wody wg legendy uzdrowiły ciężko chorych mieszkańców Pieniężna, którzy schronili się w dolinie Wałszy uciekając z ogarniętego wojną miasta.

Dom Misyjny św. Wojciecha. Misyjne Seminarium Duchowne Księży Werbistów.

Zgromadzenie Słowa Bożego Werbistów osiedlili się w Pieniężnie w 1920 roku, w odkupionym gospodarstwie mieszczan z Pieniężna. Rok później rozpoczęto budowę nowego klasztoru, która potrwała 10 lat. Zadaniem ośrodka było niesienie pomocy duchowieństwu diecezji i kształcenie młodych wyznawców katolicyzmu na misjonarzy w krajach zamorskich. W 1922 roku w klasztorze utworzono niższe seminarium, które działało do roku 1938. W czasie wojny utworzono tu hitlerowskie seminarium nauczycielskie, a później szpital wojskowy. Po wojnie obiekt zajęli werbiści polscy i etapami wyremontowali. W roku 1948 przekształcono go na seminarium wyższe. Funkcjonuje tu ponadto muzeum misyjno-etnograficzne.

• Muzeum Misyjno-Etnograficzne.

  W muzeum prowadzonym przez księży werbistów zgromadzono eksponaty związane z kulturą, religiami i historią krajów, w których prowadzona jest działalność misyjna. Są to m.in. Chiny, Japonia, Filipiny, Indie, Indonezja, Papua Nowa Gwinea oraz państwa Afryki i Ameryki Łacińskiej.