Przyroda

Gmina Olsztynek położona jest na terenie Pojezierza Olsztyńskiego. Obszar ten, o zróżnicowanej rzeźbie terenu odznacza się malowniczością krajobrazu, na który składają się lasy, łąki, jeziora i rzeki. Występuje tu blisko 40 mniejszych i większych jezior, do których można dołożyć zbiorniki graniczące z obszarem gminy. Do największych z nich należą jeziora: Pawlik, Poplusz, Maróz, Brzeźno Duże, Jemiołowskie, Pluszne, Łańskie, Mielno, Gugowo, Sarąg, Wielki Omiń, Stembój, Kiernoz Mały, Tymawskie, Obst. Sieć wodną uzupełniają rzeki, wśród których znajdują się te największe na Warmii: Łyna, Drwęca i Pasłęka. Ponad połowę powierzchni gminy Olsztynek zajmują lasy, występujące w kompleksach z przewagą borów świeżych i mieszanych, a obszary te w znacznej części objęte są ochroną przyrody. Zbiór ten uzupełniają również drzewa uznane za pomniki przyrody.

Tak jak na całej Warmii, również tu spotykamy bogactwo flory i fauny. Wśród zwierząt dominują ptaki: gniazdują tu orły bieliki, derkacze, bąki, rybołowy, orliki krzykliwe i puchacze. Nad jeziorami można również spotkać kolonie czapli siwej, kormorana, gągołów, perkozów, kaczek czy nawet zimorodków. Lasy pełne są zwierzyny łownej, w tym saren, jeleni i dzików, a także mniejszych zwierząt jak: borsuki, lisy, wiewiórki, piżmaki, wydry oraz bobry. Z uwagi na występowanie żółwia błotnego, utworzono nawet rezerwat przyrody „Bagno Nadrowskie”. Przyroda Olsztynka i okolic ujęta została ochroną rezerwatową i specjalnych obszarów ochrony środowiska, do których należą:

• Rezerwat przyrody „Bagno Nadrowskie”

  Rezerwat położony we wsi Nadrowo (gmina Olsztynek) utworzony celem ochrony siedlisk żółwia błotnego i wielu gatunków ptactwa wodno-błotnego. Zajmuje obszar o powierzchni 58 ha, na którym dominują torfowiska i oczka wodne, a znikomą część stanowią tereny leśne. Dawniej teren ten zajęty był przez podmokłe łąki, które osuszano przy zastosowaniu rowów melioracyjnych i pomp wodnych. W latach 20. ubiegłego wieku zaniechano tego. Torfowiska porośnięte są przez szuwary, krzewy wierzby i niskie brzozy, a w rezerwacie występują gatunki fauny takie jak: żółw błotny, padalec, zaskroniec, jaszczurka żyworodna, jaszczurka zwinka, kumak nizinny, huczek ziemny, ża­ba moczarowa, traszka wodna, ropucha zwyczajna i zielona, oraz wiele gatunków ryb. Teren ten stanowi również ostoję ptactwa, a swe przedstawicielstwo mają m.in. kaczki krzyżówki, cyranki, krakwy, łabędzie nieme, orzeł bielik, rybołów, błotniak stawowy, orlik krzykliwy i kania ruda, kukułka, żuraw, bocian biały. Spośród ssaków można spotkać: łasicę, piżmaka, karczownika, mysz zaroślową, nornicę rudą, a także sarny, dziki i jelenie.

• Rezerwat Las Warmiński

  Rezerwat przyrody o powierzchni 1803 ha położony na terenie Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej, między Jeziorem Łańskim a miejscowością Ruś. Został utworzony dla ochrony obszarów leśnych z lasami liściastymi i borami mieszanymi, odcinka Łyny od jeziora Łańsk do wsi Ruś i trzech jezior: Ustrych, Galik i Jełguń. Ukształtowanie terenu rezerwatu obejmuje pofalowany teren morenowy. Obszar ten charakteryzuje bogata roślinność, liczne starodrzewy z pomnikowymi sosnami, dębami w tym „Dębem Napoleona”. W podszyciu lasu znajdują się rośliny chronione takie jak: czosnek niedźwiedzi, konwalia majowa, wawrzynek wilczełyko, rosiczka, lilia złotogłów, paprotka zwyczajna oraz wiele gatunków grzybów i porostów. Faunę reprezentują ptaki chronione, takie jak bielik, rybołów, kania czarna, orlik krzykliwy czy bocian czarny, a także myszołów zwyczajny, żuraw, czajka, dudek i zimorodek. Spośród ssaków można tu spotkać: jelenia europejskiego, wydrę, borsuka, łasice i nietoperze.

  Teren ten jest interesujący nie tylko ze względu na przyrodę, lecz kulturę. Przez wieki leżał na styku różnych państw, kultur, plemion i religii. Ślady ich bytowania są dziś przedmiotem badań archeologicznych i etnologicznych. Możemy tu spotkać stare trakty, mosty, pozostałości zabudowań, kamienie przydrożne, cmentarzyska i cmentarze. Wzdłuż brukowanej drogi prowadzącej dziś donikąd, dawniej toczyło się życie, funkcjonowały młyny, gospodarstwa i pola uprawne. Najstarsze ślady pobytu człowieka sięgają Epoki Kamienia, gdy ścierały się tu kultury fińsko-bałtyjska i środkoworosyjska, a z czasem kultury ceramiki sznurowej i kurhanów zachodniobałtyjskich. Na terenach tych bytowały również plemiona germańskie (Wandalowie, Goci, Herulowie) i pruskie.

• Rezerwat przyrody „Rzeka Drwęca”

  Rezerwat faunistyczny założony w celu ochrony środowiska przyrodniczego rzeki Drwęcy, stanowiącej miejsce tarła wielu gatunków ryb, w tym pstrąga, łososia, minoga rzecznego i troci. Swym zasięgiem rezerwat obejmuje rzekę, jeziora przepływowe (Jez. Drwęckie i Ostrowin) i dopływy Drwęcy w ich dolnym biegu. Ze względu na duże zanieczyszczenie ze strony siedlisk ludzkich na obszarze obserwuje się zanik naturalnych tarłowisk.

• Rezerwat przyrody „Ostoja bobrów na rzece Pasłęce”.

  Rezerwat faunistyczny o powierzchni ponad 4000 ha, leżący m.in. na terenie gmin: Stawiguda, Olsztynek, Gietrzwałd, Jonkowo, Świątki, Łukta, Lubomino, Miłakowo, Orneta, Godkowo, Płoskinia, Wilczęta, Braniewo. Utworzony został głównie celem ochrony bobrów i ich siedlisk. Obejmuje koryto rzeki Pasłęki, jezioro Isąg i przyległe tereny leśno-gruntowe.