Turystyka i rozrywka

Bazylika św. Katarzyny

Jeden z najpiękniejszych kościołów na Warmii, wybudowany stopniowo w latach 1343-1442 w miejscu zburzonego najstarszego kościółka warmińskiego. Główną część kościoła ukończono w 1381 roku. W latach 1426-1442 wzniesiono okazałą wieżę i przylegające do niej dwie kaplice. W XVII wieku wnętrze kościoła zostało bogato wyposażone, a na początku XVIII zamontowano duże organy z barokowym obramowaniem. Przez wieki ulegał wielokrotnym uszkodzeniom, remontom i przekształceniom poszczególnych elementów. W przedniej emporze znajdowały się również małe organy. W 1945 kościół ucierpiał na skutek bombardowań oraz pożarów i przez lata ulegał postępującej dewastacji. W 1979 roku rozpoczął się jednak proces jego odbudowy i restauracji.

Kościół św. Katarzyny to gotycki kościół halowy, murowany z cegły, o wysokości 25 m. Zbudowany jest na planie wydłużonego prostokąta ze ściętymi narożami po stronie wschodniej i krótkim, wyodrębnionym z głównej nawy, zamkniętym z trzech boków prezbiterium. Wnętrze zwieńczone jest sklepieniami: późnogotyckimi w części nawowej i prezbiterium i gwiaździsto-sercowymi, na prostokątnych przęsłach z czterema gwiazdami o czterech ramionach. Jego wnętrze ma trójnawową konstrukcję, wsparta na dwóch rzędach po dziesięć ośmiokątnych, masywnych filarów. W 2001 świątynia otrzymała tytuł i godność Bazyliki Mniejszej.

Sanktuarium św. Krzyża

Barokowy kościół, murowany i nieotynkowany, założony na planie krzyża greckiego. Stoi w szczególnym miejscu, gdzie w 1626 wydarzył się cud. Z obrazu, do którego dla zabawy strzelali szwedzcy żołnierze, wypłynęła krew, co potwierdzili świadkowie spośród mieszkańców miasta i Szwedów. Wieść ta dotarła do królewicza Władysława, przyszłego króla Polski, na życzenie którego obraz został wysłany do Warszawy. Miejsce cudu stało się celem pielgrzymek i miejscem modlitw. Ustawiono tu kopię obrazu, a w 1631 wybudowano drewnianą kapliczkę, a po 50 latach większy kościół. W 1672 roku braniewscy jezuici odzyskali oryginał obrazu i umieścili go w nowej kaplicy. Od 1722 roku wznoszono murowaną świątynie, którą oddano do użytku w roku 1731. po zlikwidowaniu Zakonu Jezuitów opiekę nad kościołem na początku XIX wieku objęli duchowni z kościoła św. Katarzyny. Od 1923 roku zaś przeszedł pod nadzór niemieckich Redemptorystów. Zbudowali oni klasztor, odnowili kościół i krzewili dalej kult obrazu. Po wojnie świątynią zajęli się polscy redemptoryści, dokonali stosownej restauracji, odbudowali klasztor i odnowili organy. Dziś kościół św. Krzyża jest jednym z najlepiej zachowanych budowli zabytkowych Braniewa.

Główny ołtarz pochodzi z 1739 roku i zawiera cudowny obraz, przedstawiający Boga ojca podtrzymującego ramiona krzyża z ciałem Chrystusa. Istnieją również dwa ołtarze boczne: maryjny i Serca Pana Jezusa. Ambonę z 1745 roku zdobią figury św. Piotra i czterech Doktorów Kościoła. W skrzydłach drzwi wejściowych do nawy znajdują się witraże z początku XX wieku. W klasztornym parku usytuowano współcześnie stworzoną drogę krzyżową.

Kościół św. Antoniego

Kościół wzniesiony przez ewangelików w latach 1830-38. Pod względem architektonicznym jest to kościół halowy, późnoklasycystyczny, od frontu posiada dwie wieże, między którymi usytuowana jest kruchta z empora organową. Murowany i otynkowany, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta z apsydą ołtarza, z boku której stoją zakrystie. Do 1945 był świątynią ewangelicką, po wojnie stał się katolickim kościołem parafialnym. Jego wnętrze odrestaurowano w latach 70-tych. Zachowały się tu zabytki takie jak: Krucyfiks późnogotycki – przeniesiony z Pęciszewa w 1945 roku, barokowe obrazy: Kamieniowanie św. Szczepana z XVII wieku i Biczowanie z początku XVIII wieku, Krucyfiks ołtarzowy z XIX wieku, świeczniki XVIII-wieczne, lichtarze klasycystyczne i eklektyczne, rokokowa chrzcielnica, konfesjonały eklektyczne z XIX wieku, rokokowa monstrancja i późnoklasycystyczny prospekt organowy.

Kościół św. Trójcy

Kościół gotycki, murowany, salowy, pięcioosiowy. Zbudowany został na planie wydłużonego prostokąta, w latach 1681-1686 dobudowano od strony wschodniej zakrystie, a od północy kruchtę. Kościół ten powstał w 1681 roku w miejscu zniszczonych przez zawieruchę wojenną kapliczek. W czasie II wojny światowej praktycznie nie ucierpiał. Obecnie należy do grekokatolików.

Kaplica św. Rocha

Kaplica barokowa wybudowana w 1711 roku na miejscu dawnej drewnianej kapliczki, na cmentarzu nowomiejskim (obecnie komunalnym). Została wzniesiona jako wotum po epidemii dżumy. W 1925 dobudowano do niej boczne skrzydła. Budowle wzniesiono na planie prostokąta, a wewnątrz znajdują się: prezbiterium, nawa i kruchta, oddzielone arkadami. Do nawy przylegają zaś przedsionek i kostnica

Dom Prowincjonalny Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny – Klasztor Regina Coeli.

Neogotycki klasztor wzniesiony w latach 1904-1906, będący siedzibą Przełożonej Prowincji Polskiej. W założeniu miał być domem formacyjnym dla nowicjuszek Sióstr Katarzynek działających w Braniewie już od końca XVI wieku. Położony jest na peryferiach miasta. W okresie I i II wojny światowej mieścił się tu szpital polowy. Obecnie w budynku znajduje się małe muzeum eksponatów z krajów misyjnych.

Pałacyk Potockiego / Hospicjum dla konwertytów

Schronisko dla konwertytów – uciekinierów z Prus Książęcych ufundowane zostało przez biskupa Teodora Potockiego w 1712 roku. Po roku 1772 funkcjonowało jako katolicki przytułek dla starców, 1923 zaś jako ogólnomiejski dom starców. W wyniku działań wojennych został mocno zdewastowany. Obecnie mieści filię Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jest to barokowy budynek, położony poza murami Starego Miasta na terenie przyzamkowego parku, murowany i podpiwniczony. Cechuje go konstrukcja parterowa, czteroskrzydłowa wokół kwadratowego dziedzińca. We frontowej elewacji umieszczony jest kartusz z herbem Pilawa pod kapeluszem kardynalskim z inicjałami fundatora i datę fundacji.

Mury obronne

Murowane obwarowania wzniesione nad brzegami rzeki Pasłęki postawione w połowie XIV wieku w miejscu wcześniejszych XIII-wiecznych drewnianych palisad. W 1434 dobudowano drugi obwód, przez lata również rozbudowywano je i remontowano. Ostatecznie składały się z dwóch pierścieni biegnących równolegle w odległości 15 m - wewnętrzny posiadał siedem bram i pięć wież, zewnętrzny zaś dziesięć baszt i dodatkowe umocnienia bram. W 1790 usunięto całkowicie fortyfikacje ziemne, a na ich miejscu utworzono w 1860 roku parki. W początkach XIX wieku zlikwidowano wszystkie bramy, następnie poszczególne fragmenty murów i ich wieże. Do dziś zachowały się tylko relikty. Z pierścienia wewnętrznego: przyziemia kurtyn od strony północnej i południowej, od zachodniej strony fragment pełnego muru z pozostałościami ganku strzelniczego i strzelnic, wieże pierścienia wewnętrznego – Klesza, Młyna Kieratowego/Klasztorna/Mniszek i fragmentarycznie Katowska oraz bezimienna. Po pierścieniu zewnętrznym zostały: fragmenty baszt – prochowej i bezimiennej z śladami strzelnic szczelinowych i pozostałości fosy.

Wieża bramna

Gotycka, trzykondygnacyjna ceglana wieża nieistniejącego zamku biskupiego, wzniesiona na planie kwadratu, łącząca zamek główny z przedzamczem. Jej dolna część jest murowana w stylu wendyjskim, a górna w stylu gotyckim. Zbudowana została w drugiej połowie XIII wieku wraz z zamkiem, a następnie nadbudowana na początku wieku XIV. Jej ostatnia kondygnacja powstała dopiero w XVII wieku i uległa modyfikacjom dwa wieki później. W jej dolnej części znajduje się zamurowany obecnie przejazd. Wyższą kondygnację zajmuje nieużytkowana kaplica z XIV wieku, a w jednej z jej ścian istnieje wnęka ołtarza.

Collegium Hosianum

Pierwsza polska szkoła jezuicka założona przez Jezuitów sprowadzonych do Braniewa przez kardynała Stanisława Hozjusza w 1565 roku. Jej pierwszą siedzibą był dawny klasztor franciszkanów. W ramach kolegium funkcjonowały: Seminarium Papieskie, Seminarium Diecezjalne, Nowicjat Towarzystwa Jezusowego, Konwikt szlachecki, bursa dla ubogich studentów, teatr szkolny i biblioteka. W latach 1743-1771 zaś wybudowano na potrzeby szkoły nowy trzykondygnacyjny budynek na terenie budynków pofranciszkańskich. Po 1780 roku kolegium zostało przekształcone przez władze pruskie w Gimnazjum Akademickie, w 1818 roku – Królewskie Liceum Hosianum, a w 1912 Akademię Państwową. Na początku XIX wieku wzniesiono zaś dom dla nauczycieli przystający do południowo-zachodniego narożnika kolegium, po czym dołączono do niego kościół. W 1923 roku dobudowano skrzydło zachodnie i włączono w obręb szkoły wieżę Kleszą. Całość kompleksu przez lata istnienia przeszła liczne modyfikacje, by ostatecznie uzyskać kształt budynku na planie podkowy. W 1945 roku został zniszczony, 11 lat później rozebrany, za wyjątkiem głównego budynku. Został odbudowany w latach 1960-1973 i jest obecnie siedzibą Zespołu Szkół Zawodowych.

Spichlerz mariacki

Budynek pochodzący z 1831 roku, wchodzący niegdyś w skład kompleksu magazynów na zapleczu portowym nad Pasłęką.

Budynek urzędu miasta

Wzniesiony w 1878 roku budynek z czerwonej cegły w stylu neogotyckim.

Budynek dworca

Wybudowany w połowie XIX wieku z okazji uruchomienia linii łączącej Braniewo z Malborkiem i Królewcem.

Przystań żeglarska

Przystań żeglarska powstała w ramach projektu „Pętla Żuławska – rozwój turystyki wodnej”. Znajduje się przy ulicy Portowej w okolicy kładki na rzece Pasłęce. W przystani mieści się budynek bosmanatu, zaplecze socjalno-sanitarne, pomosty i stanowiska do grillowania.

ZOO i ogród botaniczny

Słynie z tego, że jest najmniejszym ogrodem zoologicznym w Polsce, a przy tym jedynym w województwie warmińsko-mazurskim. Został założony w latach 50-tych XX wieku na terenie średniowiecznej fosy obronnej, gdzie przed wojną mieścił się ogród botaniczny. W 1987 rozbudowano go, a w najlepszym swym okresie posiadał około 200 gatunków zwierząt. Obecnie można ich zobaczyć kilkadziesiąt, m.in.: lamy, konie, owce, małpy, papugi, niedźwiedzie i bażanty. W znajdującym się tu również ogrodzie botanicznym na uwagę zasługują gatunki takie jak: tulipanowiec, miłorząb japoński czy dąb piramidalny.

Galeria Towarzystwa Przyjaciół Sztuki

Kąpielisko miejskie