Zamek biskupów warmińskich

Zamek biskupi leży nad brzegiem Sajny w południowo-wschodniej części miasta. Został wybudowany w latach 1350-1401 na miejscu drewnianej strażnicy jako czworoboczny budynek o wymiarach 43x45 metrów. Główną częścią jest ściana wschodnia, pozostałe zaś ściany stanowią mury zamykające dziedziniec. Po stronie zachodniej znajdował się wjazd na zamek. W północno-zachodnim rogu wzniesiono cylindryczną, obszerną wieżę, którą z biegiem lat systematycznie podwyższano aż do ośmiu kondygnacji. W XIV wieku rozbudowano bramę wjazdową, tworząc wysoką czworoboczną wieżę bramną. Na przełomie XIV i XV stulecia postawiono nowy budynek mieszkalny. W budynku wschodnim mieściły się magazyny, kuchnie, zbrojownia i komnaty mieszkalne. Południowe skrzydło stanowiło część reprezentacyjną, mieszczącą pokoje biskupa, refektarz i kaplicę. W XV wieku obiekt zmodernizowano i otoczony dodatkowym, niższym murem zewnętrznym. Wjazd mieścił się w wieży bramnej umieszczonej w południowo-zachodnim narożu. W północnym murze utworzono dwie półokrągłe baszty i trzecią w 3/4 okrągłą.. Środkowa z nich mieściła latrynę. Pod koniec XVI wieku zamek przekształcono w rezydencję, przez co stracił funkcję militarną. Po I rozbiorze Polski utworzono w nim więzienie, w I poł. XIX wieku zaś przekształcono jego południowe skrzydło w zbór ewangelicki. Skrzydło wschodnie i południowe obniżono wówczas do wysokości murów kurtynowych, rozebrano mury obronne, bramę wjazdową i basztę północno-zachodnią. Obecnie w zamku funkcjonuje muzeum, hotel i restauracja.

Kościół farny śś. Piotra i Pawła

Kościół pochodzi z II poł. XIV wieku. Jest to murowana z cegły budowla gotycka - na planie prostokąta, z wieżą wysokości 51,2 m udostępnioną do zwiedzania. Gotycki kościół jest budowlą halową, trójnawową i pięcioprzęsłową, ze sklepieniem gwiaździstym, piętrową zakrystią i kruchtą oraz biblioteką dobudowaną od wschodu. Wieża kościoła posiada osiem kondygnacji, klatkę schodową z lat 20. XX wieku i kruchtę w przyziemu. Do budynku wiedzie sześć portali, każdy ostrołukowy z ościeżami z XIV wieku i gotyckimi lub barokowymi zdobieniami. We wnęce ściany wschodniej o empirowo-klasycystycznym wystroju stoi figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem z I poł. XIX wieku. Ołtarz główny pochodzi z lat 1820-1822 i prezentuje obrazy: śś. Piotra i Pawła, św. Katarzyny, figury czterech apostołów, rokokowe tabernakulum i empirową balustradę. Dwa ołtarze boczne zostały utworzone z latach 1823-25. Są one dwukondygnacyjne, ozdobione figurami aniołów, reliefem, a przedstawiają obrazy Zmartwychwstania i Wniebowzięcia. Pozostałe cztery ołtarze wykonano w połowie XIX wieku.

Stara plebania

Wybudowana w 1444 roku w stylu gotyckim plebania była przez wieki wielokrotnie przebudowywana nabrała cech stylu barokowego. Początkowo była to budowla piętrowa, od 1699 roku zaś pozostaje jednokondygnacyjna, podpiwniczona i dwutraktowa. W jej pobliżu znajduje się stajnia. Plebania została wybudowana na potrzeby kościoła śś. Piotra i Pawła.

Ratusz

Budowla wybudowana w stylu klasycystycznym w latach 1816-1820, na miejscu wcześniejszego gotyckiego ratusza. Stoi pośrodku kwadratowego rynku. Pod względem konstrukcyjnym jest to budowla dwukondygnacyjna, na planie prostokąta, z wieżyczką zegarową.

Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego

Kościół wraz z klasztorem wybudowany został przez Augustian w 1347 roku. Nazywany był również kościołem polskim, ponieważ odbywały się w nim kazania w języku polskim. W 1580 został odbudowany po zawaleniu i otrzymał tytuł św. Jana Chrzciciela. W XVII wieku przejęli go jezuici na potrzeby młodzieży uczącej się w kolegium. Pod koniec XVIII wieku został rozebrany i zbudowany na nowo – w stylu późnobarokowym. Otrzymał wówczas tytuł św. Krzyża. W 1963 zaś przemianowano go na cerkiew obrządku wschodniego grecko-katolickiego.

Baszta więzienna i fragmenty murów miejskich z XIV wieku

Murowana baszta z cegły, wybudowana w latach 1360-1370, z dwuspadowym dachem i zachowanymi oknami strzelniczymi. Stanowi część murów miejskich, które częściowo zachowały się we wschodniej, południowej i zachodniej części miasta.

Kolegium jezuickie

Szkoła jezuicka została założona w 1632 roku, a uczyli się w niej katolicy i protestanci. Mecenasem kolegium był król Polski Jan Kazimierz, który jego uczniom fundował stypendia. W XIX wieku budynek szkoły przebudowano w stylu klasycystycznym. Zespół kolegialny składał się z budynku szkoły, zabudowań gospodarczych i budynku mieszkalnego.

Spichlerz

Spichlerz z XVIII wieku przylegający do murów miejskich. Jest to budowla o konstrukcji ryglowej, trzykondygnacyjna, na planie prostokąta. Zwieńczona dachem dwuspadowym z żurawiem. Obecnie znajduje się w nim biblioteka.

Apteka pod orłem

XVI-wieczna budowla, która od początku swego istnienia mieści aptekę. Jej nazwa pochodzi od rzeźby orła zdobiącej szczyt. Wewnątrz zachowane zostało zabytkowe wyposażenie.

Zabytkowe studnie

Reszel zasłynął jednym z pierwszych w Europie systemów kanalizacyjnych. Kanalizacja zbudowana była z drewnianych rur, które odprowadzały ścieki poza miasto. Do miasta zaś woda doprowadzana była otwartym kanałem, skąd trafiała do podziemnych zbiorników, skąd drewnianymi rurami płynęły do pięciu miejskich studni. W XIX wieku wprowadzono rury metalowe i uzdatniono wodę do picia. Pozostałości dawnej kanalizacji można zobaczyć w wieży zamkowej. Jedna ze studni stoi zaś w pobliżu ratusza. Jest to średniowieczna studnia czerpalna (rząpie) z XIV wieku

Mosty gotyckie na rzece Sajnie.

Most zwany Wysokim to gotycka konstrukcja pochodząca z połowy XIV wieku, która dawniej pełniła rolę akweduktu. Drugi z mostów pochodzi z XIII wieku.

Pomnik poległych w wojnie austriacko-pruskiej (1866) i francusko-pruskiej (1870-71)

Bazylika Nawiedzenia NMP w Świętej Lipce

W odległości 6 km od Reszla leży sławne Sanktuarium Maryjne prowadzone przez jezuitów. Początki kultu maryjnego w tym miejscu sięgają XIV wieku. Według ustnej tradycji, pewien więzień kętrzyńskiego zamku z natchnienia Matki Boskiej wyrzeźbił jej drewnianą figurę z Dzieciątkiem. Po wyjściu na wolność powiesił figurkę na lipie przy drodze do Reszla, gdzie zasłynęła wieloma cudami. Wybudowano tu z czasem kaplicę i już od końca XV wieku przybywały do niej liczne pielgrzymki z Prus, Warmii i Polski. W 1524 roku kaplica została zniszczona, a prawie stulecie później rozpoczęto budowę nowej kaplicy, którą konsekrowano w 1619 roku i przekazano pod opiekę jezuitom. Z uwagi na rosnącą liczbę pielgrzymów do cudownej figurki, dotychczasowa kaplica szybko stała się zbyt mała. Obecny kościół wzniesiono w latach 1688-1693, fasadę zaś ukończono w 1730 r. Jest on jednym z najpiękniejszych polskich zabytków Baroku. Kościół ma formę trójnawowej bazyliki z dwuprzęsłowym prezbiterium, czteroprzęsłowym korpusem nawy głównej i emporami nad nawami bocznymi. Otoczony jest czworobocznym krużgankiem, z kaplicami narożnymi. Na fasadzie kościoła, przednich kaplic oraz frontowym ramieniu krużganka ustawiono rzeźby autorstwa Krzysztofa Perwangera. We wnętrzu bazyliki znajdują się m.in. malowidła na sklepieniu z początku XVIII wieku, ilustracje do zawołań litanii loretańskiej. Ołtarz główny pochodzący z lat 1712-1714, jest dziełem Krzysztofa Peuckera. Jego honorowe miejsce zajmuje obraz Matki Boskiej z 1640 r. Znajdują się tu również organy i pień drzewa lipowego ustawiony w 1728 r. z rzeźbą Matki Boskiej w sukience srebrnej z roku 1652. Sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce ma status bazyliki mniejszej.