Arboretum

Podolsztyńskie arboretum czyli ogród dendrologiczny znajduje się w miejscowości Kudypy. Zostało utworzone w 1999 roku i zajmuje obszar o powierzchni 15,69 ha. Obiekt ma charakter parku leśnego na terenie częściowo ukształtowanym przez człowieka. Pełni funkcję przyrodniczo-rekreacyjną, a także edukacyjną, organizując wykłądy, prelekcje i p[rogramy badawcze. Znajdziemy tu kolekcje drzew i krzewów obejmującą ponad 1000 gatunków i odmian, a także oczka wodne, ścieżki, mostki, kładki i drewniane zadaszenia. Cały ogród można podzielić na trzy główne części:

• Arboretum kolekcyjne – zbiór ponad 700 gatunków drzew, krzewów sprowadzonych z Korei, Japonii, Chin, Rosji, Kanady, USA czy też górskich obszarów Europy południowo-wschodniej. Należą do nich m.in.: klony, irgi, sosny, kaliny, suchodrzewy, brzozy, jodły i berberysy.

• Dział flory polskiej – około 300 gatunków i odmian rodzimych drzew i krzewów oraz roślin zielnych, wśród których nie brakuje okazów rzadkich i chronionych. Obszar porasta las bukowy, a w kolekcji roślin zielnych występują: zawilce, kokorycz, żywokost sercowaty, barwinek pospolity czy podkolan biały. Zbioru dopełniają różne odmiany porzeczki, rośliny wodne: grzybień biały, grążel, kosaćce oraz flora polska: sasanki, len, goździki, dzwonki, róże i wiele innych.

• Las naturalny – część zajęta przez nieprzekształcony las, w którym rosną drzewa pomniki przyrody.

Las Miejski

Leśny teren rekreacyjny położony w granicach miasta, o całkowitej powierzchni 1400 ha. W jego granicach znajdują się dwa rezerwaty przyrody, stanowisko archeologiczne Gród Sanditten oraz cztery szlaki turystyczne. Wytyczono tu drogi rowerowe, tory saneczkowe, ścieżki przyrodnicze i leśną infrastrukturę turystyczną, w postaci ławeczek, wiat czy tablic edukacyjnych. Przez Las Miejski przepływają rzeki Łyna i Wadąg.

W środowisku przyrodniczym Lasu dominują bór świeży i las mieszany, porośnięte głównie przez sosnę z domieszką buku, świerku, brzozy i dębu. Znajdziemy tu również wiele gatunków grzybów i roślin chronionych oraz faunę reprezentowaną głównie przez płazy, ptaki oraz drobne ssaki.

Rezerwat Mszar

Torfowiskowy rezerwat przyrody o powierzchni 4,45 ha położony na terenie Lasu Miejskiego w Olsztynie. Obejmuje zaś obszar torfowiska w zagłębieniu dawnego jeziora. Rezerwat został utworzony w 1953 roku celem ochrony roślinności torfowiskowej, w tym okazów rzadkich i chronionych, do których należą: kobierzec mszysty, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna, bażyna czarna, rosiczka, wełnianka pochwowata i paprotnik kolczysty.

Rezerwat Redykajny

Rezerwat torfowiskowy o powierzchni 14 ha, położony na terenie Lasu Miejskiego w Olsztynie. Został założony w 1907 celem ochrony obszaru torfowiskowego, na którym rosną gatunki roślin stanowiące relikty polodowcowe: mchy torfowce, modrzewnica północna, rosiczki, wełnianki, bagno zwyczajne i in.

Rezerwat Kamienna Góra

Leśny rezerwat przyrody o powierzchni 95 ha na terenie gminy Jonkowo, utworzony dla ochrony drzewostanu bukowego i towarzyszącej mu fauny rzadkiej i chronionej. Na terenie rezerwatu znajduje się wzniesienie Kamienna Góra o wysokości 179 m n.p.m i liczne głazy narzutowe.

Rezerwat Las Warmiński

Rezerwat przyrody o powierzchni 1803 ha położony na terenie Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej, między Jeziorem Łańskim a miejscowością Ruś. Został utworzony dla ochrony obszarów leśnych z lasami liściastymi i borami mieszanymi, odcinka Łyny od jeziora Łańsk do wsi Ruś i trzech jezior: Ustrych, Galik i Jełguń. Ukształtowanie terenu rezerwatu obejmuje pofalowany teren morenowy. Obszar ten charakteryzuje bogata roślinność, liczne starodrzewy z pomnikowymi sosnami, dębami w tym „Dębem Napoleona”. W podszyciu lasu znajdują się rośliny chronione takie jak: czosnek niedźwiedzi, konwalia majowa, wawrzynek wilczełyko, rosiczka, lilia złotogłów, paprotka zwyczajna oraz wiele gatunków grzybów i porostów. Faunę reprezentują ptaki chronione, takie jak bielik, rybołów, kania czarna, orlik krzykliwy czy bocian czarny, a także myszołów zwyczajny, żuraw, czajka, dudek i zimorodek. Spośród ssaków można tu spotkać: jelenia europejskiego, wydrę, borsuka, łasice i nietoperze.

Teren ten jest interesujący nie tylko ze względu na przyrodę, lecz kulturę. Przez wieki leżał na styku różnych państw, kultur, plemion i religii. Ślady ich bytowania są dziś przedmiotem badań archeologicznych i etnologicznych. Możemy tu spotkać stare trakty, mosty, pozostałości zabudowań, kamienie przydrożne, cmentarzyska i cmentarze. Wzdłuż brukowanej drogi prowadzącej dziś donikąd, dawniej toczyło się życie, funkcjonowały młyny, gospodarstwa i pola uprawne. Najstarsze ślady pobytu człowieka sięgają Epoki Kamienia, gdy ścierały się tu kultury fińsko-bałtyjska i środkoworosyjska, a z czasem kultury ceramiki sznurowej i kurhanów zachodniobałtyjskich. Na terenach tych bytowały również plemiona germańskie (Wandalowie, Goci, Herulowie) i pruskie.

Rezerwat Bagno Nadrowskie

Faunistyczny rezerwat przyrody o powierzchni 58 ha, położony niedaleko wsi Nadrowo w gminie Olsztynek. Został utworzony celem ochrony siedlisk żółwia błotnego i ptactwa wodno-błotnego. Jego główną część zajmuje torfowisko przejściowe z licznymi oczkami wodnymi, porośnięte szuwarami z wierzby, brzozy i kruszyny. Oprócz żółwia błotnego występują tu liczne inne gatunki gadów i płazów, takie jak: kumak nizinny, ropucha szara, rzekotka drzewna, żaby, traszka, jaszczurki, padalec. Wśród ptaków znajdziemy: bieliki, kanie czarne, krogulce, orliki krzykliwe i inne.

Rezerwat Sosny Taborskie

Leśny rezerwat przyrody o powierzchni 77 ha, położony w gminie Łukta. Został utworzony celem ochrony ponad dwustuletniego drzewostanu sosnowego z ekotypu taborskiego. Gatunek ten od wieków uchodzi za niezwykle cenny surowiec budowlany. Jego drewno jest jednym z najlepszych na świecie i wykorzystane było do budowy obiektów najwyższej klasy. W rezerwacie znajduje się przygotowana dla turystów ścieżka dydaktyczna z tablicami informacyjnymi.